Nhiều người thường cho rằng khi đang mắc nợ thì không thể nào tiết kiệm. Họ tập trung toàn bộ vào việc trả nợ mà quên mất rằng **tiết kiệm và trả nợ không phải hai hành động mâu thuẫn** – ngược lại, nếu bạn biết cách sắp xếp tài chính hợp lý, bạn vẫn có thể **trả nợ đúng hạn, giảm áp lực tài chính và tạo ra khoản dư mỗi tháng**.
Thực tế cho thấy, việc quản lý nợ một cách thông minh sẽ không chỉ giúp bạn trả nợ hiệu quả hơn mà còn giúp xây dựng thói quen kỷ luật tài chính – nền tảng cho sự ổn định lâu dài. Dưới đây là lộ trình 6 bước đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả để bạn vừa trả nợ vừa tiết kiệm – dù thu nhập chưa cao.
Bước 1: Ghi lại toàn bộ khoản nợ hiện tại
- Lập một bảng chi tiết gồm: tên chủ nợ (ngân hàng, công ty tài chính, cá nhân), số tiền vay, mức lãi suất, ngày đến hạn thanh toán, kỳ hạn còn lại.
- Sắp xếp các khoản nợ theo thứ tự ưu tiên – từ nợ có lãi suất cao (như thẻ tín dụng) đến nợ có lãi thấp hơn (vay ngân hàng có bảo đảm).
- Tính tổng số nợ đang còn để có cái nhìn tổng thể và xác định chính xác “mức độ khẩn cấp”.
Lưu ý: Nhiều người không biết mình đang nợ bao nhiêu và đang trả lãi như thế nào – đây là sai lầm nghiêm trọng dẫn đến mất kiểm soát tài chính.
Bước 2: Xây dựng ngân sách thực tế, ưu tiên trả nợ
- Áp dụng nguyên tắc 50-30-20: 50% chi cho nhu cầu thiết yếu (ăn uống, nhà ở), 30% cho trả nợ, 20% cho tiết kiệm hoặc trả nợ vượt mức.
- Nếu phần trả nợ vượt quá 30%, cần xem lại các khoản chi tiêu khác và mạnh dạn cắt giảm những khoản chưa thực sự cần thiết.
- Nên dùng công cụ như Excel, sổ tay tài chính, hoặc app quản lý chi tiêu (Money Lover, MISA…) để theo dõi ngân sách hằng tháng.
Gợi ý: Với mỗi khoản chi, hãy tự hỏi: “Mình có thể sống mà không có khoản này không?” Nếu có, hãy cắt giảm hoặc thay thế bằng lựa chọn tiết kiệm hơn.
Bước 3: Đàm phán lại với bên cho vay
- Liên hệ với ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng để xin giảm lãi suất, giãn nợ hoặc hợp nhất các khoản vay (debt consolidation).
- Tận dụng các chương trình hỗ trợ khách hàng khó khăn như miễn giảm lãi, ân hạn, tái cấu trúc nợ.
- Chỉ làm việc qua kênh chính thức để đảm bảo an toàn và pháp lý (tránh “cò” hoặc trung gian không rõ nguồn gốc).
Đừng ngại đàm phán – nhiều người được ngân hàng hỗ trợ chỉ vì họ chủ động trình bày rõ tình hình tài chính hiện tại.
Bước 4: Cắt giảm chi tiêu không cần thiết
- Hủy hoặc tạm dừng các dịch vụ trả phí không thực sự cần thiết: app xem phim, phòng gym cao cấp, truyền hình cáp, v.v.
- Giới hạn tối đa việc đặt đồ ăn online, mua sắm không theo kế hoạch hoặc “săn sale” không kiểm soát.
- Áp dụng các thói quen tiết kiệm nhỏ như tự nấu ăn, mua đồ cũ, đi chung xe… – những việc này tưởng nhỏ nhưng cộng dồn lại sẽ tạo khác biệt lớn.
Bước 5: Đặt mục tiêu tiết kiệm nhỏ – nhưng đều đặn
- Bắt đầu với số tiền nhỏ – chỉ 50.000 VND mỗi tuần cũng đủ để tạo thói quen.
- Dùng các hình thức như phong bì, ví điện tử riêng, hoặc mở tài khoản tiết kiệm tự động để tránh tiêu nhầm.
- Biến tiết kiệm thành “khoản chi cố định” như tiền điện, nước – không phải “nếu còn mới để dành”.
Mẹo: Hãy đặt mục tiêu cụ thể như “Tiết kiệm 1 triệu đồng trong 2 tháng” để tạo động lực rõ ràng.
Bước 6: Tạo thêm nguồn thu nhập tạm thời
- Bán đồ không dùng: quần áo cũ, đồ điện tử, sách vở… trên các nền tảng như Chợ Tốt, Shopee, Facebook Marketplace.
- Tận dụng kỹ năng cá nhân: làm freelance, viết bài, thiết kế, dịch thuật, dạy kèm online.
- Chạy xe công nghệ, ship hàng hoặc tham gia khảo sát kiếm tiền – những công việc ngắn hạn nhưng có thể giúp bạn tạo thêm nguồn tiền để trả nợ nhanh hơn.
Toàn bộ số tiền kiếm thêm nên ưu tiên vào trả nợ trước hạn hoặc tạo quỹ dự phòng khẩn cấp cho tương lai.
Kết luận: Bí quyết nằm ở cách bạn quản lý – không phải bạn kiếm bao nhiêu
Không cần lương cao mới có thể trả nợ và tiết kiệm. Điều cốt lõi là bạn biết cách quản lý dòng tiền, có kế hoạch rõ ràng và giữ được kỷ luật. Bắt đầu từ những thay đổi nhỏ – như ghi lại chi tiêu, tiết kiệm đều đặn và tránh lãi phạt – bạn sẽ thấy tiến bộ từng ngày.
Đừng chờ có tiền mới bắt đầu quản lý – hãy quản lý để sớm có tiền dư. Và hãy nhớ: bạn không cần hoàn hảo ngay, bạn chỉ cần bắt đầu – từ hôm nay.